Οι ραγδαίες οικονομικές και τεχνολογικές εξελίξεις επηρεάζουν άμεσα την αγορά εργασίας σε συλλογικό επίπεδο, αλλά και την εξέλιξη της επαγγελματικής πορείας του κάθε ανθρώπου. Παράγοντες όπως, η παγκοσμιοποίηση, «οι έξυπνες μηχανές» και τα νέα μέσα επικοινωνίας συμβάλουν καθοριστικά στην επαναπλαισίωση της έννοιας της εργασίας, του τρόπου σκέψης του επαγγελματία για την εργασία του αλλά και των δεξιοτήτων που τον καθιστούν παραγωγικό. Η επικοινωνία, οι ηγετικές ικανότητες, η ομαδικότητα και η λήψη πρωτοβουλιών είναι χαρακτηριστικά ενός εργαζομένου που θέλει να ξεχωρίσει και να επιτύχει στη θέση του. Οι εξελίξεις αυτές επιτάσσουν την ανάγκη επαναπροσδιορισμού και βελτίωσης των επαγγελματικών δεξιοτήτων. Πιο κάτω αναφέρονται και αναλύονται δεξιότητες, όπως αυτές αναφέρθηκαν στα αποτελέσματα έρευνας του Πανεπιστημίου Phoenix και του Ινστιτούτου Ερευνών της Καλιφόρνια (Institute for the Future), οι οποίες με βάση τα καινούρια δεδομένα, συμβάλουν στην επαγγελματική επιτυχία.
Κριτική σκέψη
Είναι η ικανότητα κατανόησης του βαθύτερου νοήματος και της σημαντικότητας όσων εκφράζονται είτε προφορικά είτε γραπτά. Ακόμα κι αν οι «έξυπνες μηχανές» αντικαθιστούν τον άνθρωπο και διάφορες υπηρεσίες, θα υπάρχει αυξανόμενη ζήτηση των δεξιοτήτων εκείνων που οι μηχανές δε θα είναι καθόλου κατάλληλες. Η κριτική σκέψη λοιπόν, δεν μπορεί να κωδικοποιηθεί. Η λογική σκέψη ενδυναμώνει τη δημιουργικότητα και την καινοτομία και είναι αναπόσπαστο κομμάτι της διαδικασίας λήψης αποφάσεων και καμιά μηχανή δεν μπορεί να λειτουργήσει με αυτό το μοναδικό τρόπο.
Κοινωνική νοημοσύνη
Είναι η ικανότητα επικοινωνίας με τους ανθρώπους, κατανόησης και άμεσης συνεννόησης. Τα συναισθήματα είναι αποκλειστικό προνόμιο της ανθρώπινης ύπαρξης και κανένα ρομπότ δεν μπορεί να κατασκευαστεί να «αισθάνεται». Οι επαγγελματίες με κοινωνική νοημοσύνη, μπορούν να αξιολογούν τα συναισθήματά τους και των ανθρώπων γύρω τους, να χρησιμοποιούν κατάλληλα το λόγο, τη λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία (χειρονομίες, εκφράσεις).
Δημιουργική σκέψη
Γίνεται αναφορά στην ικανότητα εξεύρεσης καινοτόμων ιδεών αλλά και πιθανών λύσεων, που παρεκκλίνουν από τις «συνηθισμένες». Είναι πλεονέκτημα όταν ο εργαζόμενος δίνει άμεσα, μοναδικές λύσεις σε ξαφνικές και δύσκολες καταστάσεις.
Διαπολιτισμική ικανότητα
Σε μια πολυπολιτισμική κοινότητα, είναι απαραίτητο ο κάθε άνθρωπος να μπορεί να προσαρμόζεται ανάλογα και να μπορεί να λειτουργεί αποτελεσματικά σε ποικιλόμορφα περιβάλλοντα. Απαιτούνται δηλαδή, συγκεκριμένα προσόντα όπως για παράδειγμα, γλωσσικές δεξιότητες αλλά και η ικανότητα προσαρμογής σε εναλλαγές και ανταπόκρισης σε καινούρια πλαίσια. Τονίζεται ότι αυτές οι ικανότητες δεν αφορούν μόνο όσους εργαζόμενους δουλεύουν σε ευρύτερα γεωγραφικά πλαίσια, αλλά όλοι οι οργανισμοί πλέον θεωρούν την «ποικιλομορφία» κινητήριο δύναμή τους. Μέσα στην επόμενη δεκαετία, η επιτυχία των εργαζομένων θα στηριχτεί στην ικανότητά τους να συνυπάρχουν σε ένα τέτοιο περιβάλλον, θέτοντας κοινούς στόχους και προτεραιότητες και ταυτόχρονα η διαφορετικότητα του καθενός θα συμβάλει στην αποτελεσματική συνεργασία και στη συναδελφικότητα.
Γνώση νέων μέσων επικοινωνίας
Για δεκαετίες οι δεξιότητες άριστης ανάγνωσης και γραφής (literacy) με σκοπό την επικοινωνία, ήταν αναγκαίο προσόν. Σήμερα, οι πληροφορίες λαμβάνονται μέσω νέων τεχνολογιών και εργαλείων και οι επαγγελματίες οφείλουν να ενημερώνονται και να επιμορφώνονται σχετικά. Ουσιαστικά η «γνώση των μέσων» (media literacy), αναφέρεται στις ικανότητες πρόσβασης, αξιολόγησης, ανάλυσης και δημιουργίας των νέων μέσων. Οι γνώστες των νέων μέσων, θα μπορούν πιο εύκολα να κατανοήσουν περίπλοκα μηνύματα που λαμβάνουν από την τηλεόραση, το ράδιο, το διαδίκτυο, τις εφημερίδες, τα περιοδικά, βίντεο κ.ο.κ. Οι επόμενες γενιές των εργαζομένων πρέπει να είναι σε θέση να χειρίζονται άψογα και αποτελεσματικά όλα τα προαναφερόμενα μέσα στο χώρο εργασίας τους.
Θα είναι παράλειψη να μη γίνει αναφορά στις «μεταβιβάσιμες δεξιότητες». Είναι ο δεξιότητες αυτές που δεν είναι χρήσιμες μόνο σε μια συγκεκριμένη εργασία αλλά μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε διάφορες άλλες θέσεις απασχόλησης. Οι εργαζόμενοι μπορεί να τις έχουν αποκτήσει μέσα από την εκπαίδευση, την εργασία, τον εθελοντισμό ή από τις καθημερινές εμπειρίες της ζωής. Είναι σημαντικές, αφού δίνουν τη δυνατότητα στον εργαζόμενο να τις χρησιμοποιεί για να προσαρμόζεται ευκολότερα σε διάφορες συνθήκες.
Καθώς όλα αλλάζουν και μεταβάλλονται ραγδαία, δε νοείται ο άνθρωπος-εργαζόμενος να μένει αμέτοχος. Αλλά αντίθετα να ακολουθεί και να προσαρμόζεται στις εξελίξεις και τα νέα δεδομένα χρησιμοποιώντας τα προς όφελός του. Είναι δεξιότητες λοιπόν που πρέπει να υιοθετήσει και να βελτιώσει ώστε να επιτύχει στο χώρο της εργασία του.